Historia Sambo sięga jeszcze czasów sprzed rewolucji rosyjskiej. Od dawien dawna, jak w każdym miejscu na Ziemi, tak i ludziom zamieszkującym rozległe tereny carskiej Rosji, znane były rozmaite formy walki.
Szczególnie popularne były wszelkie odmiany zapasów, a więc walk za pomocą chwytów, duszeń, dźwigni. Jak więc dzisiaj byśmy powiedzieli, używając tego modnego ostatnio słowa, grapplingu.
Podobnie jak w innych krajach europejskich i azjatyckich, tak i w Rosji, wszelkie sposoby walki przekazywane były z pokolenia na pokolenie w klanach i rodzinach. Natomiast rozwijano i udoskonalano je (te umiejętności) w walkach z zasadami lub bez.
Doświadczenia poszczególnych szkół walki nie były udostępniane ludziom spoza kręgu, a wręcz przeciwnie, utrzymywane w głębokiej tajemnicy.
Sytuacja zasadniczo zmieniła się po rewolucji rosyjskiej, kiedy to obligatoryjnie wprowadzono naukę walki wręcz w armii czerwonej.
Zaczęli wówczas wyłaniać się instruktorzy poszczególnych odmian walki, a ponieważ materiał którego nauczali stał się ogólnodostępny, systematyzowana go i łączono poszczególne systemy w jedną spójną całość (programu szkoleniowego) przy czym brało w tym udział bardzo wielu specjalistów, zarówno chwytaczy jak i uderzaczy, również nożowników.
Zaczęto systematycznie uczyć żołnierzy metod walki bez broni. Szczególnym treningiem objęto oddziały specjalne (komandosów) oraz jednostki NKWD (przede wszystkim oficerów). Plotka głosi, iż znamienita większość technik została niechlubnie przetestowana na skazańcach.
Szczególnie w latach dwudziestych i wczesnych latach trzydziestych bardzo aktywnie działało wielu pionierów i współtwórców dzisiejszego Sambo. Najbardziej znane nazwiska z tamtego okresu to (wg. pisowni angielskiej) Oznobishin, Solonevich, Oshchepkov, Spiridonov.
Oznobishin był artystą cyrkowym. W roku 1915 brał udział w pierwszych Mistrzostwach Moskwy w boksie. W latach 1918-26 służył w armii czerwonej nauczając żołnierzy boksu. W 1930 opublikował książkę „Sztuka bojowej walki wręcz”, natomiast w roku 1941 został aresztowany i zesłany na pięć lat do Kazahstanu.
Inny znany instruktor – Solonevich rozwijał swoją koncepcje walki w oparciu o boks i amerykańskie zapasy – napisał nawet książkę zatytułowaną „Samoobrona i atak bez broni”.
Z kolei Spiridonov, oficer w starej armii carskiej, po wojnie rosyjsko- japońskiej 1904-1905 trenował japońskie ju-jutsu. Następnie udoskonalał ten system, tak że po Pierwszej Wojnie Światowej, w latach dwudziestych, szkolił w ZSRR policjantów, ochroniarzy, agentów, oficerów NKWD i tak zwanych sabotażystów.
Za najbardziej znanego współtwórcę Sambo uważa się wspomnianego wyżej Oshchepkova, który to Oshchepkov urodził się na Sachalinie – w owym czasie wyspie japońskiej.
Oshchepkov trenował judo w słynnym Kodokan judo, gdzie zdobył stopień drugi dan. W latach dwudziestych nauczał tego systemu modyfikując go pod kątem skuteczności i wszechstronności. Na swoje nieszczęście jednak Oshchepkov nie ukrywał japońskich korzeni swego systemu, co przy ówczesnych stosunkach politycznych i panującym systemie komunistycznym, spowodowało iż został uznany za japońskiego szpiega i zamordowany.
Jego następca Kharlampiev kontynuował dzieło mistrza, systematycznie udoskonalając i dostosowując system do potrzeb walki realnej. Zaczęto już wówczas coraz częściej używać nazwy Sam lub Sambo.
Generalnie uważa się, chodź zdania są podzielone, iż Sambo narodziło się de facto po wojnie rosyjsko – japońskiej z 1930 roku. Organizując liczne walki w obozach jenieckich, przy udziale zawodników rodzimych oraz z Japonii; wyciągano z nich wnioski, zaczęto systematyzować wszelkie poprzednie doświadczenia wymienionych mistrzów oraz wielu innych mniej znanych fighterów, instruktorów, nauczycieli. Wiele technik zaczerpnięto z zapasów narodów wschodniej części Europy oraz Azji.
16 października 1938 roku rozkazem Stalina oficjalnie powstał system Sambo, oparty na przebogatych doświadczeniach wyniesionych z pól bitewnych, walk ulicznych, sportowych, bez zasad.
Tak powstałe w 1938 roku Sambo było usystematyzowanym połączeniem technik japońskiego ju jitsu, judo, amerykańskich zapasów, francuskiego savate, angielskiego boksu oraz technik dziś mało znanych stylów walki ludów zamieszkujących przeolbrzymie tereny Rosji, a wiec np.:gruzińskiego czidaoba, styli armeńskich, azerskich, uzbeckich (Kurasz), tatarskich (kuresz), kazachskich (kures), tuwańskich (lamakjuresz),buriackich (buhe barildaan) oraz stylów czysto słowiańskich kultywowanych przez stulecia, a dających zaczątek późniejszym specyficznym odmianom rosyjskich militarnych systemów walki, które to odmiany militarnego Sambo, wraz z powstałym sportem Sambo, rozwijane są do dziś.
Sambo Bojowe (Bojewoje Sambo) jest rozszerzoną formułą walki w stosunku do Sambo Sportowego, gdyż oprócz Barby/Grapplingu (a więc chwytów), obejmuje także uderzenia w stójce i w parterze oraz niewystępujące w formule zawodów Sambo Sportowego uduszenia.
Tak więc w Sambo Bojowym dozwolone są rzuty i obalenia, dźwignie na ręce, nogi i kręgosłup, uduszenia, uderzenia w stójce i w parterze, w tym uderzenia łokciem i kolanem.
Strój zawodników jest taki sam jak w Barbie, lecz zawodnicy wyposażeni są ponadto w kaski i niewielkie rękawiczki („pieciatki”) chroniące palce przed uszkodzeniem przy zadawaniu ciosów.
Reguły Sambo Bojowego są bardzo wszechstronne, dzięki czemu dają możliwość startów również zawodnikom/przedstawicielom innych stylów, a jednocześnie naturalnie przygotowują Sambistów do walk międzystylowych (MMA).
Czym jest MMA? Nazwa MMA oznacza po angielsku „mieszane sztuki walki”. Nie jest to styl walki, ale formuła, w której każdy trenujący walkę wręcz może się skonfrontować z innymi zawodnikami, często trenującymi odmienne sztuki walki. W formule MMA dozwolone są chwyty i uderzenia zarówno w stójce jak i w parterze, co daje możliwość startu zawodnikom/przedstawicielom różnych stylów.
Sambiści z olbrzymim powodzeniem startują we współczesnych zawodach MMA, a najbardziej znane nazwiska to: Taktarov (zwycięzca UFC), Zinowiew, Ilouchin, Kharitanow, Sambo trenuje też kick boxer Vovczanczin oraz mistrz świata Sambo Bojowego z 2005 roku, Fedor Emalienko, który po pojedynkach z najlepszymi, jest wielokrotnym mistrzem wagi ciężkiej turnieju walk międzystylowych „Pride” (między innymi wygrane dwie walki z Brazylijczykiem Antonio „Minotauro” Nogueirą, wygrana walka z Chorwatem Mirko „Crocopem” Filipowiczem.
